Giới thiệu 4 trường phái chính của Phật giáo Tây Tạng: Nyingma, Kagyu, Gelug và Sakya

Phật giáo Tây Tạng nổi tiếng với những giáo lý sâu sắc, các nghi thức huyền bí và phương pháp thực hành thiền định đặc biệt. Qua hàng thế kỷ phát triển, Phật giáo Tây Tạng đã hình thành nên 4 trường phái chính: Nyingma, Kagyu, Gelug và Sakya. Mặc dù cùng hướng đến mục tiêu giác ngộ và an lạc, mỗi trường phái lại có những đặc điểm riêng biệt về triết lý và phương pháp thực hành.Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về 4 trường phái Phật giáo Tây Tạng trong bài viết dưới đây.

1. Trường phái Nyingma (Cổ Mật) – Phái Mũ Đỏ

Nyingma (nghĩa là “Cổ xưa”) là trường phái Phật giáo Tây Tạng lâu đời nhất, được sáng lập bởi Đại sư Liên Hoa Sinh (Padmasambhava) vào thế kỷ thứ 8. Trường phái này còn được gọi là phái Mũ Đỏ.

Đặc điểm nổi bật của Nyingma:

• Kết hợp giữa Mật tông và Thiền tông Trung Hoa.
• Giáo lý được chia thành ba nhóm chính: khẩu truyền, thánh điển và biểu tượng.
• Có ba trường phái phụ: Sems-sde, kLong-sde và Man-ngag-sde.

Ngày nay, các vị đạo sư nổi tiếng như Sogyal Rinpoche và Namkhai Norbu Rinpoche đã góp phần truyền bá rộng rãi trường phái Nyingma tại phương Tây.

2. Trường phái Kagyu – Phái Mũ Trắng (Chuyên về Đại Ấn và Thiền định)

Kagyu là trường phái nổi tiếng với phương pháp thiền định sâu sắc, đặc biệt là pháp môn Đại Ấn (Mahamudra). Trường phái này còn được gọi là phái Mũ Trắng, nhấn mạnh vào việc truyền pháp trực tiếp từ thầy sang trò.

Đặc điểm nổi bật của Kagyu:

• Chú trọng thực hành thiền định lâu dài, nhập thất chuyên sâu.
• Phương pháp Đại Ấn giúp hành giả trực tiếp nhận ra bản chất tối hậu của tâm.
• Có hai nhánh chính: Shangpa Kagyu (đã suy yếu từ thế kỷ 14) và Dagpo Kagyu (vẫn phát triển mạnh mẽ).
• Dòng truyền thừa Karmapa nổi tiếng với các vị tái sinh, hiện nay là Gyalwa Karmapa thứ 17 – Ogyen Trinley Dorje.

3. Trường phái Gelug – Phái Mũ Vàng (Trường phái của Đức Dalai Lama)

Gelug (nghĩa là “Đạo đức”) được sáng lập bởi Đại sư Tsongkhapa (1357-1419). Đây là trường phái lớn nhất và có ảnh hưởng sâu rộng nhất tại Tây Tạng, còn được gọi là phái Mũ Vàng. Đức Dalai Lama hiện nay thuộc trường phái này.

Đặc điểm nổi bật của Gelug:

• Chú trọng giới luật nghiêm ngặt, đạo đức trong đời sống tu viện.
• Đề cao việc học rộng, nghiên cứu sâu sắc kinh điển và giáo lý Tantra.
• Kế thừa truyền thống Kadam do Đại sư Atisha truyền vào Tây Tạng từ thế kỷ 11.

Trường phái Gelug hiện nay có sức ảnh hưởng lớn trên toàn thế giới, đặc biệt thông qua các hoạt động của Đức Dalai Lama.

4. Trường phái Sakya – Phái Mũ Xám (Phái Ba Viền)

Sakya được thành lập bởi gia đình Khon, một dòng họ được cho là có nguồn gốc từ chư thiên. Sakya còn được gọi là phái Mũ Xám hoặc phái Ba Viền (Stripe Sect), do các tu viện của phái này thường được sơn ba sọc màu đỏ, trắng và đen.

Đặc điểm nổi bật của Sakya:

• Phương pháp thiền định đặc biệt gọi là Lamdre, dựa trên kinh điển Hevajra Tantra.
• Lamdre bao gồm bốn giai đoạn: Hiểu đúng về tính không, thực hành thiền định, lễ nghi và giác ngộ.
• Có hai trường phái phụ là Ngorpa và Tsarpa.

Trường phái Sakya nổi tiếng với sự kết hợp hài hòa giữa triết lý sâu sắc và thực hành thiền định hiệu quả.

Điểm chung và khác biệt giữa 4 trường phái Phật giáo Tây Tạng

Mặc dù có những điểm khác biệt về triết lý và phương pháp thực hành, cả bốn trường phái Nyingma, Kagyu, Gelug và Sakya đều hướng đến mục tiêu chung là giác ngộ, giải thoát và an lạc cho tất cả chúng sinh.

• Điểm chung: Đều dựa trên nền tảng giáo lý của Đức Phật, sử dụng các phương pháp thiền định, trì tụng thần chú và thực hành Tantra.
• Điểm khác biệt: Mỗi trường phái có những nét đặc trưng riêng về triết học, nghi lễ, phương pháp thực hành và cách thức truyền thừa.

Ngày nay, cả bốn trường phái Phật giáo Tây Tạng đều được truyền bá rộng rãi trên khắp thế giới, góp phần làm phong phú thêm đời sống tâm linh của nhân loại.

Kết luận

Việc tìm hiểu về các trường phái Phật giáo Tây Tạng giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về sự đa dạng và phong phú của Phật giáo. Dù lựa chọn thực hành theo trường phái nào, điều quan trọng nhất vẫn là sự chân thành, kiên trì và tinh tấn trên con đường tu tập, hướng đến giác ngộ và an lạc đích thực.